Kan plazması, kanın sıvı kısmıdır ve kan hücrelerini taşıyan, sarımsı renkteki bir sıvıdır. Yaklaşık olarak kanın %55'ini oluşturur. Plazma, su, tuzlar, enzimler, antikorlar ve diğer proteinler gibi çeşitli maddeler içerir.
İçeriği ve Görevleri:
- Su: Plazmanın büyük bir kısmını oluşturur ve besinlerin, atık ürünlerin ve hormonların taşınmasında önemli rol oynar.
- Elektrolitler: Sodyum, potasyum, kalsiyum, magnezyum, klorür, bikarbonat gibi elektrolitler, vücut fonksiyonlarının düzenlenmesine yardımcı olur.
- Proteinler: Plazmada bulunan proteinler arasında albümin, globulinler (antikorlar dahil) ve fibrinojen bulunur. Bu proteinler, kanın ozmotik basıncını düzenler, bağışıklık sistemini destekler ve kanın pıhtılaşmasında rol oynar.
- Besinler: Glikoz, amino asitler, yağ asitleri ve vitaminler gibi besin maddeleri plazma yoluyla hücrelere taşınır.
- Atık Maddeler: Karbondioksit, üre ve kreatinin gibi atık ürünler plazma yoluyla böbreklere ve akciğerlere taşınarak vücuttan atılır.
- Hormonlar: Endokrin bezler tarafından salgılanan hormonlar plazma yoluyla hedef hücrelere taşınır.
Kullanım Alanları:
Kan plazması, çeşitli tıbbi durumlarda kullanılır. Örneğin:
- Yanık Tedavisi: Yanık hastalarında sıvı kaybını yerine koymak ve protein eksikliğini gidermek için kullanılabilir.
- Kanama Bozuklukları: Hemofili gibi kanama bozukluklarında, eksik pıhtılaşma faktörlerini sağlamak için kullanılabilir.
- Bağışıklık Sistemi Bozuklukları: Bağışıklık sistemi yetmezliği olan hastalara antikor sağlamak için kullanılabilir.
- Şok Tedavisi: Şok durumlarında kan hacmini artırmak ve kan basıncını yükseltmek için kullanılabilir.
Kan plazması, donörlerden alınan kanın işlenmesiyle elde edilebilir. Plazma bağışı, tıbbi ihtiyaçları karşılamak için önemli bir kaynaktır.